پایش ماهواره‌ای: از تشخیص مراحل رشد تا بهترین زمان برداشت ذرت

از سال ۱۳۹۸ شرکت کشتیار با آغاز به کار در حوزه کشاورزی دقیق و بهره‌گیری از توان ماهواره‌هایی که به منظور استخراج اطلاعات از سطح زمین در فاصله مشخصی از آن قرار گرفته‌اند، در جهت افزایش راندمان زمین‌های کشاورزی و همراهی با کشاورزان قدم برداشته است. فناوری سنجش از دور ماهواره‌ای قادر است با ارسال و دریافت فرکانس‌های فراطیفی، اطلاعات بسیار کاربردی را درباره وضعیت و چگونگی رشد محصولات گوناگون کشاورزی به دست بیاورد. برای مثال، ماهواره‌ می‌تواند با اندازه‌گیری پارامتر (و نمودار) رشد، سبزینگی، سطح برگ و رطوبت موجود در برگ گیاهان یک مزرعه ذرت، مراحل رشد گیاه و زمان ورود گیاه به یک مرحله جدید را شناسایی کند تا کشاورز از بهترین زمان برداشت ذرت مطلع باشد. کنترل این موضوع باعث می‌شود که گیاه، هر دوره از رشد خود را به بهترین شکل سپری کند و در نهایت، عملکرد نهایی محصول هم مطلوب‌ باشد.

یکی از دغدغه‌های عموم کشاورزان در خصوص استفاده از خدمات کشاورزی دقیق، نیاز به تهیه یا داشتن سخت افزار کامپیوتری برای بهره‌مندی از این خدمات است؛ در حالی که امروزه کشاورزان می‌توانند با نصب اپلیکیشن کشتیار بر روی تلفن‌ هوشمندشان، در هر لحظه و هر کجا به آسانی به اطلاعات زمین و محصولشان دسترسی داشته باشند و به ازای هر زمین (و البته هر نقطه از هر زمین) توصیه‌های دقیق کشاورزی دریافت کنند. اما از آنجایی که صحبت از محصول ذرت شد، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به مزایایی که بکارگیری کشاورزی دقیق و فناوری سنجش از دور می‌تواند برای ذرت‌کاران و محصول ذرت داشته باشد بپردازیم و ببینیم که چطور با پایش ماهواره‌ای ذرت، تشخیص نیازهای تغذیه‌ای گیاه و تفکیک مراحل رشد آن، می‌توان رشد این محصول را به بهینه‌ترین شکل هدایت کرد و بهترین زمان برداشت ذرت را تشخیص داد.

مشخص کردن مراحل رشد

استراتژی‌های مدیریت مزرعه تنها زمانی به بهبود عملکرد ذرت منجر می‌شوند که بتوانیم مراحل رشد گیاه ذرت را که در آن عملکرد بالقوه تحت تاثیر قرار می‌گیرد شناسایی و تفکیک کنیم. به عنوان مثال، اثرات هر کدام از فعالیت‌ها یا رویدادهای طبیعی شامل کوددهی، یخبندان یا تگرگ، تنش رطوبتی، بیماری‌های گیاهی، آسیب حشرات، و کاربرد آفت کش بر عملکرد محصول بر اساس مرحله رشدی که این رویدادها در آن رخ می‌دهد تعیین می‌شود. مراحل رشد ذرت به صورت رویشی (Vegetative) یا زایشی (Reproductive) طبقه‌بندی می‌شود. اینکه یک مزرعه ذرت به صورت کلی در کدامیک از مراحل رویشی یا زایشی قرار دارد، بر اساس زمانی که حداقل ۵۰ درصد یا بیشتر از گیاهان کل مزرعه به یک مرحله خاص رسیده یا فراتر از آن باشند تعیین می‌گردد. به دست آوردن آمار عددی دقیق در این خصوص، شاید به روش‌های معمول کمی دشوار به نظر برسد، ولی خوشبختانه با استفاده از فناوری سنجش از دور ماهواره‌ای که در سامانه‌های کشاورزی دقیق مثل کشتیار مورد استفاده قرار گرفته است، می‌توان به راحتی مشاهده کرد که چند درصد از کل مزرعه ذرت کدام مرحله رشد را سپری می‌کند و زمان تغییر فاز گیاه را نیز تشخیص داد، تا در ادامه تصمیمات مهم جهت رسیدن به بهترین عملکرد نهایی در بهترین زمان برداشت ذرت گرفته شود.

محصول رسیده و آماده برداشت ذرت

کمک به تغذیه دقیق کودی، بر اساس مراحل رشد

محصول ذرت نیز مانند سایر محصولات زراعی، متأثر از شرایط خاک، نحوه آبیاری، وضعیت آب و هوایی و کوددهی، می‌تواند عملکرد و برداشت نهایی متفاوتی را ارائه دهد. ذرت نیز مثل هر محصول دیگری که در مزرعه پرورش می‌یابد نیازمند آن است که در طول دوره داشت، به درستی تیمار شود و نیازهای تغذیه‌ای، آبیاری و … آن در زمان صحیح، به روش صحیح و به میزان صحیح برآورده شود. کشاورزی دقیق بر پایه فناوری سنجش از دور به ما کمک می‌کند تا با تشخیص مراحل رشد ذرت و بررسی سایر پارامترهای رشد و سلامت محصول، نیاز محصول ذرت را در هر مرحله رشد به دقت شناسایی کنیم و جهت رفع این نیازها به درستی اقدام کنیم.

تشخیص بیماری‌ها و آفت‌ها

زمانی که مرحله رشد گیاه در سطح مزرعه توسط نقشه‌های ماهواره‌ای و نمودار رشد گیاه مشخص شد، نوبت آن می‌رسد که با پایش ماهواره‌ای وضعیت یکنواختی (یا در واقع غیریکنواختی) رشد محصول که به صورت یک نقشه طیف رنگی روی کل سطح مزرعه نمایش داده می‌شود، از وقوع تنش‌ها، شیوع آفات و بیماری‌های احتمالی گیاه در بدو پیدایش این پدیده‌ها باخبر شویم. این قابلیت به ما، که از نیاز دمایی گیاه در هر مرحله از رشد گیاه آگاه هستیم، کمک می‌‎کند تا در هر مرحله از رشد، به محض شناسایی غیریکنواختی در یک نقطه از مزرعه و رجوع به نمودار رشد/دما، به علت اساسی کاهش رشد که بیماری یا آفت است پی ببریم.

یک مزرعه ذرت با رشد خوب و سالم محصول

راه‌حل‌هایی جهت مقاوم‌سازی گیاه در مقابل تنش‌های رطوبتی

ترکیب داده‌های ماهواره‌ای و اطلاعات آنالیز زمین (خاک) به کشاورزان، مشاوران و مهندسین کشاورزی کمک می‌کند که بدانند در صورت افزایش دوره آبیاری، که دلیل آن عمدتاً کمبود منابع آبی است، چه راهکارهایی جهت مقاوم‌سازی گیاه در برابر تنش رطوبتی قابل انجام است.

تشخیص بهترین زمان برداشت ذرت 

ماهواره‌های سنجش از دور و اطلاعاتی که از زمین‌های کشاورزی استخراج می‌کنند، نهایتاً منجر به کشف بهترین زمان برداشت ذرت و افزایش کمی و کیفی برداشت این محصول خواهد شد. در برداشت ذرت، عدد ۳۰ تا ۳۵ درصد برای مقدار ماده خشک ایده‌آل است. ذرت برداشت شده با مقدار ماده خشک زیر ۳۰ درصد معمولاً نشاسته بسیار کمی دارد. اگر محتوا بالای ۳۵ درصد باشد، ممکن است تلفات بیشتری در حین ذخیره‌سازی ذرت وجود داشته باشد. نکته قابل توجه این است که با استفاده از سامانه هوشمند کشتیار، می‌توان زمین ذرت را با دقت ۱۰ متر در ۱۰ متر تجزیه و تحلیل کرد و با مدیریت دقیق‌تری که صورت می‌گیرد، تمام سطح مزرعه را به سمت رشدی یکنواخت هدایت کرد تا کل محصول ذرت در یک مقطع زمانی به مرحله برداشت برسد.